GDPR uyumluluğu nedir?

Birbiriyle bağlantısı giderek artan bir dünyada, GDPR faaliyet gösterdikleri yere bakılmaksızın kişisel verileri işleyen tüm işletmelere için kritik bir öncelik haline gelmiştir. 2018’de yürürlüğe giren GDPR, Avrupa Birliği sınırları içindeki bireylere ait kişisel verilerin korunmasına ve gizliliğine odaklanan AB yasaları kapsamındaki bir yönetmeliktir. GDPR’ye uyulmaması önemli cezalara yol açabileceği için bu yönetmeliğe bağlı kalınması her türden işletme açısından vazgeçilmez bir öneme sahiptir.

GDPR’nin temel hedefi, kişisel verileri korumak ve kişilere çevrimiçi ortamdaki kişisel bilgileri üzerinde daha fazla kontrol imkanı vermektir. GDPR’nin kapsamı geniştir ve işletmenin fiziksel konumuna bakılmaksızın AB sakinlerinin kişisel verilerini işleyen her işletmeyi kapsar.

GDPR uyumluluğu sadece bir yasal gereklilik değildir; bir iş sorunluluğu haline gelmiştir. GDPR’ye uyan kuruluşlar veri gizliliğine önem verdiklerini göstermiş olur ve bu durum müşteriler, çalışanlar ve iş ortakları ile güven kurulmasına yardımcı olur. Uyumluluk aynı zamanda işletmelerin veri ihlalleri ve GDPR talimatlarına uyulmaması ile ilişkili kayda değer mali cezalardan kaçınmasına yardımcı olur.

Genel Veri Koruma Yönetmeliği, 25 Mayıs 2018’de yürürlüğe konmuş ve 95/46/EC sayılı Veri Koruma Direktifinin yerini almıştır. Bu yönetmelik, verilerin hızlı dijitalleşmesine yanıt olarak ve veri gizliliğiyle ilgili endişeleri çözmek amacıyla oluşturulmuştur. GDPR’nin kapsamlı çerçevesi AB genelinde veri koruma yasalarını güçlendirmeyi amaçlar.

GDPR’nin temel hedefi, kişisel verileri korumak ve bireylere bilgileri üzerinde daha fazla kontrol imkanı vermektir. GDPR yönetmeliğinin kapsamı geniştir ve işletmenin fiziksel konumuna bakılmaksızın AB sakinlerinin kişisel verilerini işleyen her işletmeyi kapsar.

Temel ilkeler
GDPR, AB’deki kuruluşların veya AB’de iş faaliyetleri yürüten kuruluşların uyması gereken yedi veri koruma ilkesi getirmiştir:

1. Yasallık, adalet ve şeffaflık: Verilerin yasal, adil ve şeffaf bir şekilde işlenmesi gerekir.
2. Amaç sınırlaması: Veriler yalnızca belirli amaçlar için toplanmalı ve kullanılmalıdır.
3. Veri azaltma: Toplanan veriler gerekli olan verilerle sınırlı olmalıdır.
4. Doğruluk: Kişisel veriler doğru olmalı ve güncel durumda tutulmalıdır.
5. Depolama sınırlaması: Kişisel veriler gerekli olan süreden daha uzun saklanmamalıdır.
6. Bütünlük ve gizlilik: Kişisel verilerin güvenli bir şekilde işlenmesi ve yetkisiz veya yasadışı işleme, yanlışlıkla kayıp veya hasar durumlarına karşı korunması gerekir.
7. Sorumluluk: Kuruluşların bu ilkelerin tümüne uyduklarını gösterebilmesi gerekir.

GDPR, AB vatandaşlarına gizliliklerini korumak için açık haklar sunarak kişisel verileri üzerinde kayda değer kontrol olanağı sunar. GDPR, AB vatandaşlarına kişisel verileri üzerinde aşağıdakilere benzer çeşitli haklar verir:
 

• Bilgi alma hakkı: Bireyler kişisel verilerin neden toplandığı, ne kadar süreyle saklanacağı ve kimlerle paylaşılacağı gibi ayrıntıları dahil kişisel verilerinin toplanması ve kullanılması hakkında bilgi edinme hakkına sahiptir.

• Erişim hakkı: Bireyler kişisel verilerine erişim izni isteyebilir ve bu verilerin kopyasını temin edebilir, böylece verilerinin nasıl ve kimler tarafından işlendiğini anlama olanağına sahip olurlar.

• Düzeltme hakkı: Kişisel verilerin yanlış veya eksik olması durumunda, bireyler verilerin düzeltilmesini isteyerek bilgilerinin doğru ve güncel olmasını sağlayabilir.

• Silinme hakkı (unutulma hakkı): Belirli şartlarda, bireyler kişisel verilerinin silinmesini ve artık bu veriler gerekli değilse veya onayları çekmeleri halinde bilgilerinin kuruluşun sistemlerinden kaldırılmasını isteme hakkına sahiptir.

• İşlemeyi kısıtlama hakkı: Bireyler, özellikle verilerin doğruluğuna itiraz etmeleri veya yasal hak talepleri için verilere ihtiyaç duymaları halinde kişisel verilerinin işlenmesini sınırlandırabilir.

• Veri taşınabilirliği hakkı: Bireyler kişisel verilerini yapılandırılmış, yaygın kullanılan ve makine tarafından okunabilir bir biçimde alabilir ve tercih ederlerse, bu verileri başka bir veri sorumlusuna aktarabilir.

• İtiraz hakkı: Bireyler, özellikle doğrudan pazarlama için kullanılıyorsa veya gizliliğin şart olduğu özel bir durum varsa kişisel verilerinin işlenmesine itiraz etme hakkında sahiptir.
  
  

Birlikte ele alındığında bu haklar, bireylerin kişisel verileri üzerinde açık görünürlüğe ve kontrole sahip olmasını sağlayarak kuruluşlar arasında şeffaflığı ve sorumluluğu güçlendirir. Bu hakların dışında, GDPR ayrıca kuruluşların verilerini işlemeden önce bireylerden nasıl onay alması ve bu onayı nasıl yönetmesi gerektiğiyle ilgili sıkı yönergeler belirler.

Onay gereksinimleri
GDPR, kuruluşların verilerini toplamadan ve depolamadan önce bireylerden açık onay almasını gerektirir. Bu onay isteyerek verilmeli, özel, bilinçli ve net olmalı ve bireylerin nelerin toplanmasını kabul ettiklerini tam olarak anlamaları sağlanmalıdır.

Onay yönergelerine ek olarak, GDPR proaktif veri koruma önlemlerinin önemini belirtir. Yüksek riskli işleme faaliyetlerinde, kuruluşların bireylerin hak ve özgürlüklerine yönelik olası riskleri değerlendirmek ve bu riskleri azaltmak amacıyla Veri Koruma Etki Değerlendirmeleri yapması gerekir.

Veri Koruma Etki Değerlendirmeleri (DPIA)
Bireylerin hak ve özgürlüklerini önemli ölçüde etkileyebilecek tüm işleme faaliyetlerinde Veri Koruma Etki Değerlendirmesi zorunludur. Bu değerlendirme, kişisel verilerin işlenmesinde oluşan riskleri değerlendirir ve bu riskleri azaltmaya, bireylerin gizliliğini korumaya ve uyumluluğu sağlamaya yönelik önlemleri ana hatlarıyla belirtir.

İlk değerlendirme ve boşluk analizi
GDPR uyumluluğunun sağlanması, bir kuruluştaki geçerli veri uygulamalarının kapsamlı değerlendirmesiyle başlar. Bu değerlendirme, veri toplama, depolama, paylaşım ve silme gibi tüm veri işleme faaliyetlerini tanımlamayı ve eşlemeyi gerektirir. Burada amaç, kişisel verilerin nerede bulunduğu, kuruluş içinde nasıl bir akış izlediği ve verilere kimlerin erişebileceği hakkında kapsamlı bir anlayış edinmektir.

Geçerli veri işleme uygulamaları hakkında bilgi toplanmasından sonraki adım, bir boşluk analizi yapmaktır. Boşluk analizi, beklentileri karşılamayan alanları belirlemek amacıyla bir kuruluşun mevcut uygulamalarını GDPR gereksinimleriyle karşılaştırır. Açık ve anlaşılır veri işleme kayıtlarının yokluğu, onay mekanizmalarının yetersizliği veya yetersiz güvenlik önlemleri yaygın eksiklikler arasında yer alır.

Bu eksikliklerin giderilmesi GDPR uyumluluğu açısından çok önemlidir ve genellikle bütüncül bir uyumluluk stratejisi geliştirmek için BT, hukuk ve İK gibi bölümler arasında işbirliğini gerektirir. Kuruluşun mevcut durumunun anlaşılmasıyla, işletmeler uyumluluk açıklarını kapatmak ve veri gizliliği önlemlerini güçlendirmek amacıyla yapılandırılmış bir eylem planı oluşturabilir.

Veri eşleme ve belgeler
Kuruluş içinde verilerin nasıl hareket ettiğine ilişkin açık bir görsel anlatım sağladığından veri eşleme GDPR uyumluluğunun önemli bölümlerinden biridir. Bu işlem, her bir kişisel veri parçasını toplama noktasından depolama, işleme, paylaşım ve son olarak silme aşamalarına kadar izlemeyi gerektirir. Kuruluşlar veri akışlarını eşleyerek gereksiz veri işleme faaliyetlerini belirleyebilir, veri silolarını bulabilir ve yalnızca ilgili verilerin toplanmasını ve saklanmasını sağlayabilir. Ayrıca veri eşleme, işletmelerin özellikle veriler sistemler arasında veya üçüncü taraflara aktarıldığında potansiyel güvenlik açıklarını ortaya çıkarmasına yardımcı olur.

GDPR, veri akışlarını eşlemenin yanı sıra kuruluşların veri işleme faaliyetlerinin ayrıntılı kayıtlarını tutmasını gerektirir. Bu kayıtlar veri toplama amacını, işlemenin yasal dayanaklarını, veri saklama sürelerini ve veri işleme faaliyetlerine katılan tüm üçüncü tarafları içermelidir.

Veri koruma ilkelerini uygulama
Sağlam veri koruma ilkeleri oluşturulması GDPR uyumluluğu açısından temel öneme sahiptir. Bu ilkeler kişisel verilerin kuruluş içinde nasıl işlenmesi gerektiğini ana hatlarıyla belirterek veri erişimi, veri saklama ve güvenlik gibi alanları kapsar. İyi tasarlanmış bir veri koruma ilkesi kabul edilebilir veri kullanımıyla ilgili yönergeler sunar, çalışanların veri güvenliğini sağlamadaki rollerini anlamasına yardımcı olur ve kuruluşun GDPR yükümlülüklerini nasıl yerine getireceğine ilişkin standardı belirler. Etkili veri koruma ilkeleri erişilebilir ve açık olmalı ve gelişen veri gizliliği gereksinimleri ve teknolojileri ile uyumlu kalmalarını sağlamak üzere düzenli olarak gözden geçirilmelidir.

Bu ilkelerin kuruluş genelinde uygulamaya konulması için eğitim gereklidir. Her düzeyden çalışan GDPR ilkelerini anlamalı ve veri işleme alanındaki en iyi uygulamaları izlemeye teşvik edilmelidir. Çalışanların veri korumanın ve kişisel bilgilerin güvenceye alınmasındaki rollerinin önemini bilmesi sağlandığında, kuruluşlar istenmeyen veri ihlalleri riskini azaltabilir. Bu yapılandırılmış yaklaşım yalnızca GDPR uyumluluğunu desteklemez aynı zamanda genel veri güvenliğine katkıda bulunur.

ABD şirketleri açısından GDPR uyumluluğu ek güçlükler getirir. AB dışında yerleşik kuruluşlar GDPR standartlarına aşina olmayabilir ve uyumluluk, Avrupa’da fiziksel varlık göstermeseler bile sıkı yükümlülüklerin yerine getirilmesini gerektirir. AB vata kişisel verilerini işleyen ABD şirketlerinin bir AB temsilcisi ataması, transatlantik veri aktarım yasalarına uyması ve süreçlerini GDPR’nin yüksek standartlarıyla uyumlu olacak şekilde uyarlaması gerekir.

ABD merkezli şirketler dahil kuruluşların GDPR uyumluluğunu sağlamasına ve sürdürmesine yardımcı olacak veri koruma yazılımları, uyumluluk denetim listeleri ve eğitim programları gibi birçok araç ve kaynak mevcuttur.

Sürekli GDPR uyumluluğu sağlamak için aşağıdaki denetim listesini uygulamaya koymayı deneyin:


Düzenli denetimler ve izleme:
GDPR gereksinimlerinden sapmaları tespit etmek için veri işleme faaliyetleriniz üzerinde düzenli denetimleri gerçekleştirin. Sistemlerinizi ve veri güvenliği önlemlerinizi devamlı olarak izleyin.

Eğitim ve farkındalık programları:
Çalışanlarınıza GDPR uyumluluğu konusunda kapsamlı eğitim verin. Tüm çalışanların kişisel verileri korumadaki rollerini ve sorumluluklarını anlamasını sağlayın.

Veri ihlallerine yanıt verme ve cezalar:
Veri ihlallerini gecikmeden ele almak ve ihlallerin etkilerini en aza indirmek için sağlam bir olay yanıtı planı oluşturun. Uyumsuzluk nedeniyle uygulanabilecek olası ceza ve yaptırımları yönetmeye hazır olun.

Sürekli gelişen veri gizliliği alanında, GDPR uyumluluğunun sağlanması ve sürdürülmesi her türden işletme için karmaşık ve kaynak kullanımı yoğun bir görev olabilir. Bireylerin kişisel verilerini korumak üzere tasarlanan sıkı yönetmelikler nedeniyle, şirketlerin uyumluluk çabalarını her düzeyde destekleyen güvenilir çözümlere ihtiyacı vardır. Microsoft, uyumluluk çabalarınız desteklemek üzere Microsoft Purview ve diğer veri güvenliği çözümleri gibi araçlar ve çözümler sunarak veri koruma yükümlülüklerini etkili bir şekilde yürütmenize yardımcı olmayı amaçlıyor.

İşletmeler bu araçları tümleştirerek uyumluluk süreçlerini kolaylaştırabilir, temel raporlama görevlerini otomatikleştirebilir, genel veri güvenliğini iyileştirebilir ve uyumsuzlukla ilişkili riskleri azaltabilir.